Ногоон алт төсөл: Монгол малчдын бэлчээр сэргээх туршлагыг Милан 2015 үзэсгэлэнд толилуулна

Local news, 05.05.2015

Доройтож, талхлагдсан бэлчээрээ нөхөн сэргээх, зүй зохистой ашиглах зорилгоор Монголын малчид уламжлалт арга туршлага дээрээ үндэслэн бэлчээрийн хамтын менежментийг нэвтрүүлж эхэлсэн. Энэхүү малчдын санаачлага Милан 2015 үзэсгэлэнгийн “Байгалийн нөөцийн тогтвортой, зүй зохистой ашиглалт” гэсэн шалгуураар дэлхийн “Шилдэг туршлага” шагналын эзэн боллоо.

greengold
Бэлчээр - Монголын "ногоон алт", малчдын үнэт баялаг © SDC

Нийт 130 гаруй орны 749 төслөөс 18 төслийг шилдгээр шалгаруулж, уг үзэсгэлэнд оролцож дэлхий нийтэд туршлагаа сурталчлах боломжийг олгож байгаа юм.

Тэдний нэг нь Швейцарийн хөгжлийн агентлагаас хэрэгжүүлж буй бэлчээр сэргээн сайжруулах зорилготой “Ногоон алт” төсөл байв. Ийнхүү монголын малчид уламжлалаа сэргээн, бэлчээрийн нөөцийг хэрхэн зөв зохистой ашиглаж буйг харуулсан баримтат кино үзэсгэлэнгийн гол танхимд үзэгчдийн хүртээл болж байна.

Дэлхийн нийтийн хүнсний аюулгүй байдлыг хангах, байгалийн баялгийн зохистой ашиглалтыг хөхиүлэн дэмжсэн уг үзэсгэлэн нь дэлхийн олон орныг хамарсан томоохон үйл явдал юм. Уг үзэсгэлэн нь Итали улсын Милан хотноо 2015 оны тавдугаар сарын 1-нээс аравдугаар сарын 31-ний өдрийг хүртэл үргэлжлэнэ.

Өнгөрсөн онд үзэсгэлэнг зохион байгуулагчдаас дэлхийн нийтэд хандан хүнсний аюулгүй байдал,  байгалийн нөөцийн менежментийн бүхий л салбарт амжилттай хэрэгжиж буй төсөл, хөтөлбөр, үйл ажиллагаа, шинжлэх ухааны шийдлүүдийг “Тогтвортой хөгжлийн шилдэг туршлага” номинацид өрсөлдөхийг уриалсан билээ.

Тэмцээний үндсэн зорилго нь хүнсний аюулгүй байдлыг хангах бодит шийдлүүдийг олох, түгээн дэлгэрүүлэх, ялангуяа хөгжиж буй орнуудын эрэлт хэрэгцээ, бодит байдал, шаардлагад нийцүүлэн байгалийн нөөцийг тогтвортой ашиглаж байгаа шилдэг арга замуудыг дэлхий нийтэд сурталчлах, түгээн дэлгэрүүлэх тухай юм.

“Монголын өргөн уудам нутаг дэвсгэрийн ихэнх хувийг бүрдүүлдэг бэлчээр нутаг малчдын хувьд зөвхөн малын тэжээлийн үндсэн эх үүсвэр бус харин тэдний төрөлх эх нутаг юм. Иймд малчид бэлчээр нутаг усаа ихэд хайрлан хамгаалж, сэргээж торддог сайхан уламжлалтай” хэмээн Ногоон Алт төслийн менежер Ц. Энх-Амгалан хэллээ.

Тэрээр мөн “Энэхүү дэлхийн хэмжээний том үзэсгэлэнд манай төсөл шалгарсан нь монгол малчдын хувьд тэдний үеийн үед байгаль орчноо хайрлан хамгаалж, хүндэлж ирсэн үйл хэрэгт нь их урам өглөө” гэв.

Нийт зургаан сар үргэлжлэх тус үзэсгэлэнд дэлхийн 20 сая гаруй зочид оролцоно.

Үзэсгэлэнгийн мэдээллийн сувгуудаар цацагдсан Ногоон Алт төслийн талаарх илүү дэлгэрэнгүй мэдээллийг дараах холбоосоор орж харна уу.

http://magazine.expo2015.org/cs/Exponet/en/innovation/grazing-lands-at-risk-for-desertification--the-solution-in-mongolia

Дээрх мэдээллийн монгол хэл дээрх орчуулгыг дараах холбоосоор орж хүлээн авна уу.

http://www.sdcprojects.mn/public/wp1/?p=334

“Милан 2015” Үзэсгэлэн болон шалгарсан бусад төслийн талаарх мэдээллийг дараах холбоосноос харна уу (зөвхөн англи хэл дээр).

http://www.expo2015.org/en/project/feeding-knowledge

Нэмэлт мэдээлэл авахыг хүсвэл бидэнтэй дараах хаягаар холбогдоно уу.

info@greengold.mn

Local news, 30.11.2015

Ховд -- Ховд аймаг дахь Залуучуудын хөгжлийн төв хөл хөдөлгөөн ихтэй, хүүхэд залуус бужигнасан их айл болжээ. Энд залуус найз нөхөдтэйгээ уулзаж нөхөрлөх, тус төвөөс зохиож буй хөтөлбөр, үйл ажиллагаанд оролцохоос гадна үнэ төлбөргүй интернет үйлчилгээ, комьпютер ашиглахаар ирдэг. Бас нэг хэсэг нь зөвлөгөө, дэмжлэг авахаар ч ирдэг аж.

youth-development
Ховд аймгийн Залуучуудын хөгжлийн төв © SDC Mongolia

Залуучуудын хөгжлийн төв (ЗХТ) байгуулагдсанаас хойш би ангийнхантайгаа  болон найзуудтайгаа энд цугларч уулздаг болсон. Манай сургуультай ойрхон болохоор чөлөөт цагаа үр бүтээлтэй өнгөрөөхөд тохиромжтой байдаг гэж тус төвийн идэвхтэн гишүүн Л. Мөнхцоож хэллээ. “Энд ажилладаг ах эгч нар эелдэг, байнга найрсаг угтдаг болохоор бид энд ирэх их дуртай” гэв.

Өнөөдрийн байдлаар Залуучуудын хөгжлийн төслийн хүрээнд нийт 15 төв байгуулагдаж, Монгол залуу хүн бүр нөөц боломжоо нээж, хөгжлийн өндөрлөгт хүрэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх зорилготой ажиллаж байна. Эдгээр төв нь янз бүрийн хүсэл сонирхол, хэрэгцээтэй залуучуудад амьдрах ухааны чадвараа дээшлүүлэх сургалт, эрүүл мэнд болон нөхөн үржихүйн талаар зөвлөгөө өгдөг.

“Манай төвд залуучуудын сонирхол дээр тулгуурласан олон төрлийн клуб ажиллаж байна. Тухайлбал, гэрэл зураг сонирхогчдын, номонд дурлагсдын,  урлаг, загвар сонирхогч охидын клуб гээд олон клубууд бий” гэж Ховд аймгийн ЗХТ-ийн зохицуулагч Энхбаяр ярьлаа.

ЗХТ нь залуучуудад амралт чөлөөт цагаа үр бүтээлтэй өнгөрүүлэх, найз нөхөдтэй болоход нь ээлтэй, аюулгүй орчин юм. Уг төвүүд амьдрах ухааны болон бусад сургалт хөтөлбөрөөрөө эмзэг бүлгийн залууст хүрч ажиллахыг эрмэлзэж байна.

“Манайх үйлчлүүлэгчиддээ олон талт цогц үйчилгээ үзүүлэхийг зорьж байгаа. Хорих ангид ял эдэлж буй залуус болон эсвэл хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх мэт эмзэг бүлгийн залуучуудад чиглэсэн дэмжих бүлгүүд бас ажилладаг” гэж Ховд аймгийн ЗХТ-ийн нийгмийн ажилтан С. Хишигтогтох хэлэв.

“Бид гэр бүлийн бүх гишүүдэд хүрч ажиллахыг хичээж байна. Залуучууд болон залуу гэр бүлүүдэд зөвлөгөө өгч, хүүхдүүдээ хичээл сургуульд хамруулахад нь тусалж дэмжих, мөн эрүүл мэнд, амьжиргааг нь сайжруулахад холбогдох төрийн үйлчилгээний байгууллагуудтай хамтарч ажиллаж байна” гэж Хишигтогтох ярьлаа.

Автомеханикч О. Баттөр эхнэр Цэцэгжаргал, дөрвөн хүүхдийн хамт амьдардаг. Тэд Ховд аймгийн ЗХТ-өөс үзүүлж буй цогц үйлчилгээний ашиг тусыг хүртээд байгаа гэр бүл юм.  Тэд амьдрах ухаан, гэр бүлийн харилцааны талаархи сургалтанд хамрагдсан бөгөөд өмнө нь ийм төрлийн сургалтанд огт хамрагдаж байгаагүй учраас тэдний хувьд энэ бүхэн их шинэлэг, хэрэгтэй мэдээлэл байсан аж. “Гэр бүлийн харилцаа, хүүхэд хүмүүжүүлэх талаар зөндөө л юм сурлаа. Над шиг машин техник засахаас өөр юм мэдэхгүй хүнд сонирхолтой сургалт байсан” хэмээн О. Баттөр сэтгэгдлээ хуваалцлаа.

Түүний эхнэр Цэцэгжаргал мөн тус төвөөс зохион байгуулсан мэргэжлийн ур чадвар сайжруулах сургалтад хамрагдаж,  цэцэрлэгийн мэргэшсэн туслах багшийн үнэмлэхтэй болсон. Хэдийгээр төвөөс алслагдсан газар ажил олоход хэцүү ч Цэцэгжаргал ирээдүйнхээ талаар тун өөдрөг байгаа билээ.

“Би одоо сайн сайхныг мөрөөдөж эхэлсэн. Хүүхдүүдээ сургуульд нь явуулж, сайн боловсролтой болгоно гэж бодож байгаа. Гэр орноо халуун дулаан байлгаж, сайхан амьдрахыг л хүсч байна” хэмээн ярьлаа.

youth-development
Khishigtogtokh, (left) a social worker at the Khovd YDC visits Battur's family. © SDC Mongolia

Залуучуудын хөгжлийн төсөл

Залуучуудын амьдралд нааштай нөлөө үзүүлж буй энэхүү төвүүд нь Монгол, Швейцарь, Люксембургийн Засгийн газраас хамтран санхүүжүүлж буй НҮБ-ын Хүн амын сангийн Залуучуудын хөгжлийн төслийн нэгэн чухал хэсэг юм.

Уг төсөл нь залууст амьдрах ухаан, бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн боловсрол олгохыг зорьж байна.

Жендерт суурилсан хүчирхийллийг зогсоох, жендерийн тэгш байдлыг бий болгоход олон нийтийн анхаарлыг хандуулах, зан үйлийг өөрчлөх нөлөөллийн ажиллагаагаар залуусын эмзэг өртөмхий байдлыг өөрчлөх нь тус төслийн бас нэгэн зорилт юм.

Монгол залуусыг өөрсдийн нөөц боломжийг нээж, тэдний хөгжилд эерэг бодит нөлөө үзүүлэхэд шаардлагатай эрх зүйн орчныг бүрдүүлэхэд төсөл ихээхэн санаачлага гарган ажиллаж байна.