Харин харьцангуй бага, хэмжээгээр нь жишвэл нийт бэлчээрийн долоо орчим хувь нь байгалийн аясаар эргэн сэргэх чадвараа бүрэн алдаж цөлжихөд хүрсэн гэсэн цочроосон дүн гарчээ.

Бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайланг Монгол улсын Засгийн газарт хүлээлгэн өгөх зөвлөгөөн 2014 оны тавдугаар сарын 28-д болж зургаан жилийн туршид Ногоон алт төслийн дэмжлэгтэйгээр Ус цаг уур, орчны шинжилгээний газар, Хөдөө аж ахуйн их сургууль, Газрын харилцаа геодези зураг зүйн газар хамтран хийсэн судлагааны ажлыг дүгнэн  хэлэлцлээ.

“Монгол улсын стратегийн чухал ач холбогдол бүхий салбарын хувьд бэлчээрийн чанарын асуудлыг хэлэлцэх нь маш ач холбогдолтой юм. Учир нь энэ салбар нь хүнсний аюулгүй байдал, хөдөөгийн иргэдийн ажлын байрны асуудал гээд чухал зүйлсийг багтаадаг” гэж ХХАА-н сайд Р. Бурмаа хэлсэн үгэндээ онцоллоо. 

Малын бэлчээр ихээхэн доройтож байгаа нь Монголын мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн тогтвортой байдалд нөлөөлж буйг судалгаа тогтоосон.

Уур амьсгалын өөрчлөлт болон хур тунадас багассаж, малын тоо хэт ихээр өсөж байгаа зэрэг нь Монгол орны нийт бэлчээр нутаг, түүний дотор хойд болон төвийн бүсийн бэлчээр эрчимтэй доройтоход үлэмж нөлөөлж байна.

Иймээс үндсэн төлөв байдлаа алдалгүй харьцангуй соргогоороо байгаа бэлчээрээ тогтвортой барих, доройтсон бэлчээрийн олон наст үет ургамлын сэргэлтийг дэмжих, идэмж муутай болон ашиггүй зүйл ургамлын хувь хэмжээг бууруулах, хөрсний элэгдэл, эвдрэлийг богино хугацаанд эрчимтэй сааруулах ашиглалтыг нэвтрүүлэх шаардлагатай байна. 

Мал аж ахуйн үйлдвэрлэл, байгаль орчны бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний шинэ арга зүйг хэрэгжүүлэх шаардлага тулгарч байна. Гэвч, малын тоо бэлчээрийн даацаас үлэмж хэмжээгээр хэтэрсэн байгаа нь мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг тогтвортой хөтлөхөд хамгийн гол саад бэрхшээл нь болсоор байна.

Нөгөө талаас нь авч үзвэл Монгол орны мал аж ахуйн үйлдвэрлэл, хүнсний аюулгүй байдлын баталгаа болсон бэлчээрийн ашиглалтыг уур амьсгалын болон газар ашиглалтын өөрчлөлтөд зохицуулах, газрын бодлогыг шинэчлэн сайжруулах багагүй боломж байгааг уг тайланд онцолсон.

Тайлангаар бэлчээрийн төлөв байдал, чадавхийн үнэлгээ, мониторингийн цэгийн  дийлэнх нь төлөөлж байгаа Монгол орны нийт бэлчээрийн талаас илүү нь үндсэн төлөв байдлаа хараахан бүрэн алдчихаагүй, одоогийн ашиглалтын хэлбэрийг үндсээр нь өөрчилж чадваас 10 жилийн дотор сэргэн сайжрах боломжтой гэсэн дүн гарлаа.

Судалгааг бүрэн эхээр татаж авах (PDF, 39 Pages, 2.3 MB)

Төслийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг дараах вэвсайтаас авна уу.

www.greenmongolia.mn  

Залуучуудын хөгжлийн төв (ЗХТ) байгуулагдсанаас хойш би ангийнхантайгаа  болон найзуудтайгаа энд цугларч уулздаг болсон. Манай сургуультай ойрхон болохоор чөлөөт цагаа үр бүтээлтэй өнгөрөөхөд тохиромжтой байдаг гэж тус төвийн идэвхтэн гишүүн Л. Мөнхцоож хэллээ. “Энд ажилладаг ах эгч нар эелдэг, байнга найрсаг угтдаг болохоор бид энд ирэх их дуртай” гэв.

Өнөөдрийн байдлаар Залуучуудын хөгжлийн төслийн хүрээнд нийт 15 төв байгуулагдаж, Монгол залуу хүн бүр нөөц боломжоо нээж, хөгжлийн өндөрлөгт хүрэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх зорилготой ажиллаж байна. Эдгээр төв нь янз бүрийн хүсэл сонирхол, хэрэгцээтэй залуучуудад амьдрах ухааны чадвараа дээшлүүлэх сургалт, эрүүл мэнд болон нөхөн үржихүйн талаар зөвлөгөө өгдөг.

“Манай төвд залуучуудын сонирхол дээр тулгуурласан олон төрлийн клуб ажиллаж байна. Тухайлбал, гэрэл зураг сонирхогчдын, номонд дурлагсдын,  урлаг, загвар сонирхогч охидын клуб гээд олон клубууд бий” гэж Ховд аймгийн ЗХТ-ийн зохицуулагч Энхбаяр ярьлаа.

ЗХТ нь залуучуудад амралт чөлөөт цагаа үр бүтээлтэй өнгөрүүлэх, найз нөхөдтэй болоход нь ээлтэй, аюулгүй орчин юм. Уг төвүүд амьдрах ухааны болон бусад сургалт хөтөлбөрөөрөө эмзэг бүлгийн залууст хүрч ажиллахыг эрмэлзэж байна.

“Манайх үйлчлүүлэгчиддээ олон талт цогц үйчилгээ үзүүлэхийг зорьж байгаа. Хорих ангид ял эдэлж буй залуус болон эсвэл хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх мэт эмзэг бүлгийн залуучуудад чиглэсэн дэмжих бүлгүүд бас ажилладаг” гэж Ховд аймгийн ЗХТ-ийн нийгмийн ажилтан С. Хишигтогтох хэлэв.

“Бид гэр бүлийн бүх гишүүдэд хүрч ажиллахыг хичээж байна. Залуучууд болон залуу гэр бүлүүдэд зөвлөгөө өгч, хүүхдүүдээ хичээл сургуульд хамруулахад нь тусалж дэмжих, мөн эрүүл мэнд, амьжиргааг нь сайжруулахад холбогдох төрийн үйлчилгээний байгууллагуудтай хамтарч ажиллаж байна” гэж Хишигтогтох ярьлаа.

Автомеханикч О. Баттөр эхнэр Цэцэгжаргал, дөрвөн хүүхдийн хамт амьдардаг. Тэд Ховд аймгийн ЗХТ-өөс үзүүлж буй цогц үйлчилгээний ашиг тусыг хүртээд байгаа гэр бүл юм.  Тэд амьдрах ухаан, гэр бүлийн харилцааны талаархи сургалтанд хамрагдсан бөгөөд өмнө нь ийм төрлийн сургалтанд огт хамрагдаж байгаагүй учраас тэдний хувьд энэ бүхэн их шинэлэг, хэрэгтэй мэдээлэл байсан аж. “Гэр бүлийн харилцаа, хүүхэд хүмүүжүүлэх талаар зөндөө л юм сурлаа. Над шиг машин техник засахаас өөр юм мэдэхгүй хүнд сонирхолтой сургалт байсан” хэмээн О. Баттөр сэтгэгдлээ хуваалцлаа.

Түүний эхнэр Цэцэгжаргал мөн тус төвөөс зохион байгуулсан мэргэжлийн ур чадвар сайжруулах сургалтад хамрагдаж,  цэцэрлэгийн мэргэшсэн туслах багшийн үнэмлэхтэй болсон. Хэдийгээр төвөөс алслагдсан газар ажил олоход хэцүү ч Цэцэгжаргал ирээдүйнхээ талаар тун өөдрөг байгаа билээ.

“Би одоо сайн сайхныг мөрөөдөж эхэлсэн. Хүүхдүүдээ сургуульд нь явуулж, сайн боловсролтой болгоно гэж бодож байгаа. Гэр орноо халуун дулаан байлгаж, сайхан амьдрахыг л хүсч байна” хэмээн ярьлаа.