Culinarica grischuna per l'avertura da la terza Emna rumantscha

Oz ha cumenzà la terza emna internaziunala da la lingua rumantscha (Emna rumantscha), ina iniziativa cuminaivla dal DFAE sco er dal chantun Grischun e da la Lia Rumantscha. Il program da quest onn cumpiglia tranter auter in workshop da cuschinar a Berna. Plinavant han lieu ina sairada tematica a Londra e curs da lingua a New York. La finamira èsi da far enconuschenta la varietad linguistica da la Svizra er a l'exteriur.

20.02.2023
Les participants à l’atelier de cuisine, en plein travail.

Er autras represchentanzas a l'exteriur mainan tras occurrenzas per promover la lingua e cultura rumantscha. © DFAE

L'Emna rumantscha che vegn organisada mintga onn betg mo a Berna, mabain er en las represchentanzas svizras a l'exteriur, è per il DFAE in'occasiun da far enconu­schenta la diversitad da la Svizra er a l'exteriur. Ils 20 da favrer 2023 la damaun a las 9.00 arrivan ils represchentants da las ambassadas svizras en l'Italia, la Frantscha, la Belgia e la Gronda Britannia sco er las ambassaduras da la Spagna e da l'Austria en Svizra a Rüfenacht, in vitg ch'è mo dus pass davent da Berna. Il schef da cuschina grischun Andreas Baselgia als beneventa. Tuts han si scussals cun l'inscripziun «Emna rumantscha». Sin la surfatscha da lavur da la cuschina stattan a disposiziun farina e tartuffels. Ils recepts dal di: maluns, bizochels e capuns.

L'atelier da cuschinar.

Cultura rumantscha – d'ina cuschina a Berna ora en il mund

«Il 2022 m'han duas classas da scola da Savognin e da Scuol, che han visità Berna, purtà bleras ideas per promover la lingua e cultura rumantscha. Ellas han mussà, che nossa diversitad po esser la funtauna d'ideas innovativas. Ensemen cun nossas represchentanzas a l'exteriur avain nus vulì resguardar quest onn spezialmain ina idea», declera il cusseglier federal Ignazio Cassis. Uschia va il workshop da cuschinar, ch'è vegnì organisà en collavuraziun cun il chantun Grischun e cun la Lia Rumantscha per cumenzar la terza Emna rumantscha en Svizra ed a l'exteriur, enavos sin ina proposta dals giuvenils rumantschs. 

L'invitaziun al workshop da cuschinar sut la batgetta dal cuschinier grischun Andreas Baselgia han acceptà represchentantas e represchentants da las ambassadas svizras en l'Italia, en Frantscha, en Belgia ed en la Gronda Britannia sco er las ambassaduras da la Spagna e da l'Austria en Svizra. Tras questa occurrenza duai la savida davart la cultura rumantscha vegnir intermediada e transferida en las repre­schentanzas respectivas. L’invito a partecipare all’atelier di cucina, sotto la guida dello chef grigionese Andreas Baselgia, è stato accolto da rappresentanti delle ambasciate svizzere in Italia, Francia, Belgio e Regno Unito, come anche dalle ambasciatrici di Spagna e Austria in Svizzera. L’obiettivo: scoprire di più sulla cultura romancia, e portare poi il bagaglio di conoscenze apprese nelle proprie rappresentanze. «Participar a l'Emna rumantscha m'ha dà la pussaivladad da mussar cun tge gusts che nus essan creschids si en la Svizra rumantscha e da preschentar mia lingua e cultura sur noss cunfins», ha ditg Andreas Baselgia.

Il workshop ha gì lieu en preschientscha dal cusseglier federal Ignazio Cassis, dal president dal Cussegl naziunal Martin Candinas e dal cusseglier guvernativ Jon Domenic Parolini.

L'ambassada svizra en la Gronda Britannia vegn a reprender il tema cun ina «saira rumantscha», ch'ella organisescha ils 27 da favrer 2023 en il rom da la «Wales Week» (emna da Wales) a Londra. «Cun spaisas tradiziunalas e cun infurmaziuns davart la lingua e la cultura rumantscha vegn ella a colliar la diversitad da la Svizra cun il mantegniment dal patrimoni cultural valisic en la Gronda Britannia» declera Alexandra Müller-Crepon, manadra da la Partiziun per dumondas culturalas tar la represchentanza svizra a Londra.

Curs da rumantsch a New York

Er autras represchentanzas a l'exteriur mainan tras occurrenzas per promover la lingua e cultura rumantscha, en spezial en furma dad events e cuntegns digitals. Il consulat general svizzer a New York organisescha l'emprim curs da rumantsch en l'istorgia da la citad. A Brooklyn dat Chasper Pult ina invista da la lingua rumantscha a las abitantas ed als abitants da quella part da la citad sco er ad ulteriuras persunas interessadas. Ultra da quai pon ins degustar spezialitads da la Svizra. Plinavant mussa il consulat puspè ina retscha da videos da «crash curs» rumantschs ch'èn vegnids registrads en lieus iconics da la citad, sco per exempel en la metro, al Times Square, a la Wallstreet ed a la sedia da la ONU. 

Il DFAE e la plurilinguitad

L'Emna rumantscha è in element d'ina retscha d'occurrenzas periodicas – sco il Di da la plurilinguitad, la Settimana della lingua italiana nel mondo, la Semaine de la francophonie e la Woche der deutschen Sprache – che suttastritgan l'impurtanza da la plurilinguitad per la coesiun naziunala, ma er l'avertura vers anora. La stima internaziunala per la diversitad da la Svizra è gronda.

En il rom da l'Emna rumantscha frequentan passa 130 collavuraturas e collavuraturs dal DFAE ch'èn sparpagliads sin l'entir mund, in curs cun il titel «Il moviment rumantsch», che vegn dà da Giuanna Caviezel, la responsabla per las translaziuns rumantschas tar l'administraziun federala. Il DFAE ha er translatà en englais ina part dal cuntegn da l'exposiziun ambulanta «Rumantsch è», ch'è vegnida lantschada dal chantun Grischun en collavuraziun cun la Lia Rumantscha. A las represchentanzas svizras a l'exteriur ha el plinavant mess a disposiziun sis tavlas tematicas davart la lingua e cultura rumantscha.

Début de la page